De klimaatupdate – een belangrijk jaar voor klimaatactie

In ‘De Klimaatupdate’ geeft Arne Ven, adviseur klimaatverandering voor het onderwijs in het Global Change Ecology centrum van de Universiteit Antwerpen, ons meer informatie – goed en slecht nieuws – over wat er afgelopen maanden zoal ter sprake kwam omtrent klimaatverandering. In deel 8: waarom het belangrijk is dat Joe Biden de VS terug in het Akkoord van Parijs brengt, en waarom 2021 een belangrijk jaar wordt voor klimaatactie. Deze blog werd opgesteld in samenwerking met gastauteur Sara Vicca (Universiteit Antwerpen).

Joe Biden en het akkoord van Parijs

Vorige week kwam er een einde aan het presidentschap van Donald Trump. Joe Biden is nu de nieuwe president van de Verenigde Staten en dat zal naar alle verwachting voor een sterke verandering in het klimaatbeleid zorgen. Terwijl Donald Trump een fervent klimaat-ontkenner is die onder andere wilde investeren in schaliegas en oliepijpleidingen, erkent Joe Biden wél de dreiging van klimaatverandering en geeft hij aan een ambitieus klimaatbeleid te zullen voeren. ^{(1, 2, 3)}

Zoals hij beloofd had, stuurde Joe Biden al op zijn eerste werkdag een brief naar de Verenigde Naties om te melden dat de VS opnieuw in dat klimaatakkoord van Parijs stapt. ⁽⁴⁾ Dat akkoord legt de basis voor het internationale en nationale klimaatbeleid voor de komende decennia, met o.a. de ambitie om de temperatuurstijging te beperken tot ruim onder 2 °C en te streven naar een beperking tot 1,5 °C opwarming. ⁽⁵⁾ Meerdere landen hebben hiervoor al verstrengde klimaatdoelen gesteld. Belangrijk waren de aankondiging van de Europese Green Deal waarbij men streeft naar een reductie van de broeikasgasemissies met 55% tegen 2030 en klimaatneutraliteit tegen 2050. ⁽⁶⁾ Ook de aankondiging van China om tegen 2060 klimaatneutraal te zijn is een belangrijke stap om de doelstellingen uit het akkoord van Parijs te behalen. ⁽⁷⁾ Ook Biden heeft eerder al aangegeven te willen streven naar klimaatneutraliteit tegen 2050. En al tegen 2035 wil hij de elektriciteitsproductie in de VS klimaatneutraal krijgen. ⁽⁸⁾

Het belang van de klimaatactie van deze drie grootmachten (EU, China en VS), blijkt duidelijk uit de analyse van Climate Action Tracker. ⁽⁹⁾ Terwijl we met de huidige maatregelen afstevenen op zo’n 3 °C opwarming tegen 2100, komen we bij een optimistisch scenario waarin o.a. de EU, de VS en China hun nieuwe ambities nakomen al veel dichter in de buurt van 2 °C (zie figuur 1). Hopelijk kan de verhoogde klimaatactie van EU, China en VS ook andere landen zoals Australië en Rusland aanzetten om een ambitieuzer klimaatbeleid te voeren. ⁽¹⁰⁾ Voor elk land vind je een evaluatie van het klimaatbeleid op de ‘Climate Action Tracker’ website. ⁽¹¹⁾

Figuur 1: CAT, Climate Action Thermometer, geeft een schatting van de verwachte globale opwarmingtegen het jaar 2100. De temperaturen reflecteren een ‘mediane’ schatting, wat betekent dat er 50% kans is dat de berekende temperatuur wordt overschreden als het gegeven emissietraject gevolgd wordt. M.a.w., met het huidige beleid (current policies) komen we in 2100 naar schatting uit op 2.9 °C opwarming. Er is daarbij 50% kans dat de opwarming nog hoger zal zijn.. (https://climateactiontracker.org/global/cat-thermometer/)

2020 en 2021

2020 was een rampjaar. Niet enkel door corona, maar ook door alweer een record aan natuurrampen gerelateerd met klimaatverandering. Het was een recordjaar voor bosbranden, sprinkhanenplagen, overstromingen, droogte, hittegolven en orkanen. ⁽¹²⁾ De hoeveelheid van de drie belangrijkste broeikasgassen steeg tot 410,5 ppm CO₂, 1877 ppb methaan en 332,0 ppb NO₂ (respectievelijk 148%, 260% en 123% boven pre-industriële niveaus). ⁽¹³⁾ De gemiddelde temperatuur op het land evenaarde het record van 2016, en dit ondanks het verkoelende effect van La Niña in 2020 (zie De Klimaatupdate deel 7). ⁽¹⁴⁾ Vooral de arctische gebieden kregen afgelopen jaar (en ook de jaren daarvoor) te kampen met sterke opwarming. Zee-ijs, gletsjers, de Groenlandse ijskap en de permafrost smelten er steeds sneller. ^{(15, 16)} Deze veranderingen hebben potentieel enorme gevolgen voor de hele planeet aangezien ze de opwarming nog kunnen versterken. ^{(17, 18)}

2021 wordt een belangrijk jaar, met o.a. de samenkomst van de VN op COP26, de klimaattop in Glasgow (VK). Op die top – die eigenlijk in november 2020 had moeten plaatsvinden maar uitgesteld werd door de COVID-19 crisis – zullen o.a. updates van de nationale klimaatdoelstellingen voorgesteld worden. Het akkoord van Parijs voorziet immers een zogenaamd raketmechanisme waarbij verwacht wordt dat de nationale klimaatdoelstellingen elke 5 jaar (opwaarts) bijgesteld worden. Zullen de ambities voldoende versterkt worden om de temperatuurstijging tot ruim onder 2 °C te beperken, zoals overeengekomen in het Akkoord van Parijs? Zullen landen zoals Rusland, Australië en Brazilië het voorbeeld van de EU, China en de VS volgen? Dit zal de volgende maanden, en vooral op de COP26 duidelijk moeten worden.

Bronnen

De klimaatupdate – een belangrijk jaar voor klimaatactie

Search

Recent Posts